I. GIỚI THIỆU CHUNG
Chương trình Kỹ năng đặc định – Tokutei 「特定技能」 (KNĐĐ) là chương trình tiếp nhận lao động của Nhật Bản với mục đích đưa người lao động sang Nhật Bản làm việc, nâng cao tay nghề, kỹ năng, cải thiện tác phong làm việc công nghiệp, ngoại ngữ,… sau đó quay trở về làm việc và đóng góp cho Việt Nam.
Với thời hạn làm việc 05 năm, chương trình KNĐĐ dành cho người lao động có trình độ, tay nghề và tiếng Nhật nhất định.
KNĐĐ được chính phủ Nhật Bản thông qua vào ngày 8/12/2018 và đã bắt đầu triển khai vào tháng 4/2019 với 2 chương trình: “Kỹ năng đặc định số 1” + “Kỹ năng đặc định số 2”
Thời điểm hiện tại, chỉ có chương trình Kỹ năng đặc định (KNĐĐ) số 1 chính thức được áp dụng, chương trình KNĐĐ số 2 dành cho đối tượng đã hoàn thành chương trình KNĐĐ số 1 và hiện tại chưa có thông tin chính thức về chương trình này.
II. ĐỐI TƯỢNG THAM GIA VÀ ĐIỀU KIỆN TUYỂN DỤNG
1. Đối tượng 1:
Thực tập sinh kỹ năng đã hoàn thành chương trình 03 – 05 năm trở về nước.
Điều kiện tham gia:
- Có trình độ tiếng Nhật từ N4 trở lên
- Có bằng kỹ năng cấp 3, nếu không có bằng kỹ năng cấp 3 thì phải có giấy xác nhận của công ty đã làm việc tại Nhật
- Đối với TTS đơn hàng 3 năm về nước muốn xin visa đặc định ĐÚNG NGÀNH nghề trong visa lao động thì không phải tham gia kỳ thi đánh giá năng lực đặc biệt mà chỉ cần hoàn thiện hồ sơ để xin visa.
- Đối với TTS đơn hàng 3 năm về nước muốn xin visa đặc định NGÀNH KHÁC thì không phải tham gia kỳ thi tiếng Nhật mà chỉ tham gia kỳ thi kỹ năng ngành đó.
2. Đối tượng 2:
Thực tập sinh kỹ năng đã hoàn thành chương trình 01 năm trở về nước hoặc Ứng viên chưa từng sang Nhật có độ tuổi 19 trở lên
Điều kiện tham gia:
- Có kinh nghiệm và chuyên môn trong 14 ngành nghề tiếp nhận (đậu kỹ năng
chuyên môn)
- Có trình độ tiếng Nhật từ N4 trở lên
- Đối với TTS đơn hàng 1 năm về nước thì phải tham gia đầy đủ 2 kỳ thi tiếng và kỳ thi kỹ năng giống như người chưa từng đi XKLĐ Nhật Bản.
LƯU Ý: Không chấp nhận những trường hợp sau:
- Những du học sinh bị đuổi học vì hạnh kiểm không tốt, đi học không đủ buổi, ...
- Những tu nghiệp sinh bỏ trốn, nợ nần, vi phạm nội quy công ty,…
- Những bạn đang ở Nhật với tư cách lưu trú tị nạn
- Những bạn tu nghiệp sinh chưa hoàn thành xong chương trình tu nghiệp.
- TTS, DHS nợ cước điện thoại, nhà ở,... tại Nhật
III. NHỮNG NGÀNH NGHỀ TUYỂN DỤNG KỸ NĂNG ĐẶC ĐỊNH
1. Kỹ năng đặc định loại 1 - Bao gồm 14 ngành nghề
- Xây dựng
- Đóng tàu
- Bảo dưỡng xe ô tô
- Hàng không
- Khách sạn
- Điều dưỡng
- Vệ sinh tòa nhà
- Nông nghiệp
- Ngư nghiệp
- Chế biến thực phẩm
- Nhà hàng
- Gia công chế tạo công nghiệp
- Sản xuất máy công nghiệp
- Các ngành liên quan điện – điện tử – viễn thông
Nếu đã từng là thực tập sinh tại Nhật 1 trong 14 ngành nghề trên, lao động không cần tham gia kỳ thi đánh giá kỹ năng đặc định, chỉ cần đầy đủ hồ sơ, chứng nhận đã hoàn thành chương trình thực tập sinh 3 năm của xí nghiệp là lao động có thể tham gia đơn hàng.
2. Kỹ năng đặc định loại 2 - Bao gồm 2 ngành nghề
- Xây dựng
- Công nghiệp chế tạo tàu biển
IV. KỲ THI ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG ĐẶC ĐỊNH
Muốn sang Nhật theo hình thức kỹ năng đặc định người lao động cần tham gia kì thi đánh giá kỹ năng bao gồm:
1. Đánh giá kỹ năng tay nghề
Khi đi theo diện kỹ năng đặc định người lao động cần có kinh nghiệm về công việc.
Nhật tuyển lao động theo diện này vì xí nghiệp sẽ không mất thời gian cũng như chi phí
để đào tạo và hướng dẫn công việc lại tiếp nhận được lao động chất lượng.
Chính vì đó, trong kỳ thi đánh giá kỹ năng người lao động sẽ trải qua các hình thức thi nhằm xem trình độ tay nghề của bạn đến đâu, kiến thức công việc của bạn có đạt trình độ mà các xí nghiệp yêu cầu không.
2. Đánh giá trình độ tiếng Nhật:
Yêu cầu kỹ năng cao nên trình độ tiếng Nhật của người lao động cần đạt trình độ N4 trở lên. Đi theo diện này, người lao động có thể tham dự vào 1 trong 2 kì thi tiếng Nhật sau:
Kỳ thi năng lực tiếng Nhật JLPT: kì thì này được tổ chức tại Việt Nam 2 lần/năm, có 5 cấp độ: N5, N4, N3, N2, N1, đạt đủ yêu cầu theo đơn hàng kỹ năng đặc định, người lao động cần đạt được trình độ N4 trở lên.
Kỳ thi tiếng Nhật Foundation: đây là kì thi được tổ chức bởi Japan Foundation, hình thức thi làm bài trên máy tính, trung bình sẽ tổ chức 6 lần/năm. Nội dung kiểm tra gồm 6 phần:
- Từ vựng: Xác định xem bạn có thể đọc các từ vựng và hiểu ý nghĩa từ vựng hay không? Cách dùng từ vựng trong trường hợp nào, ý nghĩa và cách sử dụng Kanji
- Hội thoại và ngữ pháp: Xem bạn có sử dụng ngữ pháp phù hợp với từng ngữ cảnh và có biết cách sử dụng những hội thoại cần thiết trong cuộc sống hay không.
- Nghe: Nghe hiểu nội dung câu chuyện trong giao tiếp
- Đọc hiểu: Có thể đọc hiểu những văn bản ngắn, tin nhắn hay thông báo. Kỳ thi này bao gồm 6 cấp độ: A1, A2, B1, B2, C1, C2, thông thường người lao động tham gia kỹ năng đặc định phải đạt trình độ A2.
Ngoài 2 kỳ thi tiếng Nhật trên, tổ chức tiếp nhận chương trình kỹ năng đặc định sẽ không tiếp nhận bất kỳ chứng chỉ nào khác. Vì vậy, nếu muốn đi Nhật theo diện chương trình này, lao động phải bắt buộc tham gia 1 trong 2 kỳ thi trên. Tuy nhiên, nếu đã từng đi Nhật và có chứng nhận trong hồ sơ, lao động sẽ không kiểm tra trình độ tiếng và tay nghề.
V. YÊU CẦU KHÁM SỨC KHỎE
Theo thông tư liên tịch do bộ Y Tế, bộ Lao Động Thương Binh Và Xã Hội về việc khám và chứng nhận sức khỏe cho người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài có tất cả 13 nhóm bệnh tật không đủ tiêu chuẩn sức khỏe đi XKLĐ Nhật Bản.
1. Tim mạch (10 loại) bao gồm:
Bệnh tim bẩm sinh, suy tim, suy mạch vành, nhồi máu cơ tim, người bị di chứng tai biến mạch máu não, loạn nhịp hoàn toàn, viêm cơ tim, người mang máy tạo nhịp tim, viêm
tắc động mạch, viêm tắc tĩnh mạch.
100% lao động bị mắc các bệnh tim mạch không được đi XKLĐ
2. Hô hấp (10 loại) bao gồm:
Người mắc bệnh lao phổi, tràn dịch màng phổi, xơ phổi, hen phế quản, ung thư phổi, tâm phế mãn, viêm dày dính màng phổi, khí phế thũng, áp xe phổi, tắc nghẽn đường hô hấp mãn tính.
Nếu bị viêm xoang vẫn đi XKLĐ được (trừ 1 số đơn hàng thực phẩm)
3. Tiêu hóa (9 loại) bao gồm:
Ung thư đường tiêu hóa, loét dạ dày tá tràng có hẹp môn vị, xơ gan & ung thư gan, viêm gan, cổ chướng, vàng da, áp xe gan, lách to, sỏi mật.
Nếu bị đau dạ dày nhẹ chữa khỏi vẫn đi được XKLĐ Nhật
4. Nội tiết (5 loại) bao gồm:
U tuyến thượng thận, đái tháo đường, suy tuyến thượng thân, đái nhạt, cường hoặc suy tuyến giáp.
Các bệnh nội tiết làm suy giảm sức khỏe, không đảm bảo được công việc.
5. Thận và tiết niệu (6 loại) bao gồm:
Suy thận, sỏi đường tiết niệu, thận hư nhiễm mỡ, thận đa u thận, viêm cầu thận cấp và mãn tính, viêm thận bể thận cấp hoặc mãn tính
Đây là căn bệnh thường gặp, bị cấm đi XKLĐ Nhật Bản
6. Thần kinh (11 loại) bao gồm:
Liệt một hoặc nhiều chi, rối loạn vận động, di chứng bại liệt, động kinh, u não, bệnh tổn thương thần kinh trung ương hoặc ngoại biên, thoát vị đĩa đệm cột sống, sơ hóa cột
bên teo cơ, parkinson, bệnh u tuyến ức.
100% người mắc các bệnh này không được đi XKLĐ Nhật
7. Tâm thần (4 loại) bao gồm:
Rối loạn cảm xúc, histeria, tâm thần phân liệt, nghiện ma túy và nghiện rượu.
Cơ hội đi Nhật của người mắc bệnh là 0%
8. Cơ quan sinh dục (6 loại) bao gồm:
U nang buồng trứng, ung thư vú, u sơ tuyến tiền liệt, ung thư dương vật & bàng quang, ung thư cổ tử cung, sa sinh dục.
Nếu mắc các bệnh trên, bạn không thể XKLĐ sang Nhật.
9. Cơ xương khớp (6 loại) bao gồm:
Loãng xương nặng, cụt chi, thoái hóa cột sống giai đoạn 3, viêm xương, viêm cột
sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp.
10. Da liễu và hoa liễu (19 loại) bao gồm:
+ HIV, AIDS
+ Bệnh vảy nến
+ Vẩy rồng
+ Loét lâu lành
+ Bệnh lậu cấp và mãn tính
+ Các bệnh da do vius, vi khuẩn, nấm đang điều trị hoặc chưa khỏi
+ Các loại xăm trổ trên da
+ Viêm tắc tĩnh mạch
+ Viêm tắc động mạch
+ Nấm sâu, nấm hệ thống
+ Bệnh phong trong thời gian còn điều trị và di chứng tàn tật độ 2
+ Bệnh hệ thống tạo keo
+ Hồng ban nút do Lao
+ Hồng ban nút do Liên cầu đang điều trị
+ Bệnh Porphyrida
+ Viêm da mủ
+ Viêm da mủ hoại tử
+ Bệnh Duhring
+ Bệnh Pemphigus các thể
+ Các thể Lao da.
Nếu xăm hình, bạn phải đi xóa xăm mới đăng ký đi Nhật được.
11. Mắt (9 loại) bao gồm:
Quáng gà, thiên đầu thống, đục nhân mắt, viêm màng bồ đào, viêm thần kinh thị giác, thoái hóa võng mạc, sụp mi từ độ III trở lên, các bệnh về mắt cấp tính.
Cận thị nặng, bệnh mù màu cũng sẽ không đủ điều kiện tham gia 1 số đơn hàng.
12. Tai mũi họng (3 loại) bao gồm:
Viêm xoang, viêm tai giữa chưa ổn định; u hoặc ung thư vòm họng; trĩ mũi
13. Răng hàm mặt (2 loại) bao gồm:
Các bệnh, các loại u và nang vùng răng miệng, hàm mặt ảnh hưởng đến sức khoẻ và công tác; dị tật vùng hàm mặt
Như vậy có tất cả 13 nhóm bệnh không đủ tiêu chuẩn đi xuất khẩu lao động Nhật Bản, ngay cả những bệnh vàng da, thấp khớp, hình xăm trổ cũng nằm trong số này.
Khi đi khám, người lao động sẽ được bệnh viện giao cho giấy chứng nhận sức khỏe trong 3 - 5 ngày làm việc, giấy chứng nhận này sẽ có hiệu lực 3 tháng kể từ ngày khám.
Bác sĩ trực tiếp khám và kết luận sức khỏe cho người lao động phải có thời gian hành nghề liên tục ít nhất 5 năm về chuyên khoa đó.
Những bệnh viện khám sức khỏe cho người đi xuất khẩu lao động phải đạt tiêu chuẩn bệnh viện đa khoa hạng II trở lên, qua đó phải có đầy đủ các trang thiết bị y khoa hiện đại, có đầy đủ các chuyên khoa, cận khoa lâm sàng, X-quang làm được các xét nghiệm cơ bản về máu, viêm gan, HIV, ma túy, điện não đồ, chẩn đoán bệnh phong...
vài triệu đồng.
Bên cạnh đó nếu phía đối tác Nhật Bản có yêu cầu thêm các loại xét nghiệm và kỹ thuật khác thì bệnh viện phải đáp ứng đầy đủ. Hiện nay, trên cả nước có tất cả 76 bệnh viện tập trung tại Hà Nội và TP.HCM, đủ điều kiện khám chữa bệnh cho người lao động bao gồm:
Miền Bắc: Saint Paul, Hồng Ngọc, Hà Nội, Transport, Tràng An...
Miền Trung: Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Định, Bệnh viện Đà Nẵng, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Tĩnh, Bệnh viện TW Huế,...
Miền Nam: Chợ Rẫy, Thống Nhất, Columbia, Nhân Dân Gia Định, Nguyễn Tri Phương, 115....
